भारत आंतरराष्ट्रीय तांदूळ परिषदेत ₹3,000 कोटींहून अधिक रुपयांचे करार झाले, AI आणि शेतकरी सक्षमीकरणावर लक्ष केंद्रित

नवी दिल्लीत आयोजित भारत आंतरराष्ट्रीय तांदूळ परिषद (BIRC) 2025, भारताच्या कृषी आणि निर्यात क्षेत्रांसाठी एक महत्त्वपूर्ण आयोजन आहे. APEDA आणि इतर सरकारी संस्थांच्या सहकार्याने आयोजित केलेली ही परिषद, जागतिक खरेदीदार, निर्यातदार, धोरणकर्ते आणि तंत्रज्ञान नेते यांना भारताच्या तांदूळ व्यापार आणि नवोपक्रमांच्या भविष्यावर चर्चा करण्यासाठी एकत्र आणते.

परिषदेत भारताची पहिली AI-आधारित तांदूळ सॉर्टिंग प्रणाली लॉन्च करण्यात आली, जी कृषी क्षेत्रात कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या (Artificial Intelligence) एकीकरणाचे प्रदर्शन करते. याव्यतिरिक्त, १७ भारतीय शेतकऱ्यांना आंतरराष्ट्रीय आयातदारांनी सन्मानित केले, ज्यांनी जागतिक तांदूळ बाजारात भारताचे स्थान उंचावण्यासाठी महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहे. कार्यक्रमात तांदूळ उत्पादन क्षमता आणि गुणवत्ता सुधारण्यासाठी प्रगत यंत्रसामग्रीचे प्रदर्शन देखील करण्यात आले.

पहिल्या दिवशी, एकूण ₹3,000 कोटींहून अधिक रुपयांचे सामंजस्य करार (MoUs) झाले. यामध्ये बिहारमधील विशिष्ट भौगोलिक संकेत (GI) असलेल्या तांदळाच्या जातींसाठी सरकारने खाजगी कंपन्यांसोबत सुलभ केलेले ₹2,200 कोटींहून अधिक रुपयांचे सौदे आणि भारतीय व आंतरराष्ट्रीय कंपन्यांमधील इतर करार समाविष्ट आहेत.

या परिषदेचे उद्दिष्ट ₹1.8 लाख कोटींच्या जागतिक तांदूळ व्यापाराचा लाभ घेणे आहे, ज्यामध्ये ₹25,000 कोटींपर्यंतचे व्यवहार अपेक्षित आहेत. सुमारे 80 देशांचे प्रतिनिधी यात सहभागी होत आहेत.

मुख्य चर्चा चार प्रमुख सत्रांमध्ये झाली: जागतिक तांदूळ बाजाराचा विकास, तांदूळ व्यापारासाठी शिपिंग लॉजिस्टिक्स, तांदूळ शेती आणि पोषण सुधारणे, आणि तांदळात मूल्यवर्धन. या सत्रांमध्ये जागतिक मागणी, निर्यात विविधीकरण, लॉजिस्टिक्स आव्हाने, शाश्वत शेती पद्धती, पोषण, ब्रँडिंग आणि तांत्रिक सुधारणा यावर चर्चा झाली.

सुरु करण्यात आलेला एक उल्लेखनीय उपक्रम म्हणजे 2047 पर्यंत भारताला 'विकसित भारत' (विकसित राष्ट्र) बनविण्यासाठी एक दूरदृष्टी आणि रोडमॅप विकसित करणे, ज्यामध्ये तांदूळ क्षेत्रावर लक्ष केंद्रित केले आहे.

परिणाम (Impact) हे आयोजन भारतीय शेअर बाजारासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे, विशेषतः कृषी, अन्न प्रक्रिया, निर्यात आणि कृषी-तंत्रज्ञान क्षेत्रात कार्यरत असलेल्या कंपन्यांसाठी. मोठे सामंजस्य करार (MoUs) आणि AI सारख्या तांत्रिक प्रगतीवर लक्ष केंद्रित केल्यामुळे भारतीय कंपन्यांसाठी तांदूळ क्षेत्रात महसूल वाढ, कार्यक्षमता सुधारणा आणि बाजारपेठेत प्रवेश वाढू शकतो, ज्यामुळे संबंधित कंपन्यांसाठी गुंतवणूकदारांचा विश्वास आणि शेअरचे मूल्यांकन वाढू शकते. मूल्यवर्धन आणि ब्रँडिंगवर जोर दिल्याने प्रीमियम उत्पादनांसाठी नवीन संधी देखील निर्माण होऊ शकतात. परिणाम रेटिंग: 7/10

कठीण शब्द: AI: आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (कृत्रिम बुद्धिमत्ता) - संगणक प्रणालींद्वारे मानवी बुद्धिमत्ता प्रक्रियांचे अनुकरण, जे त्यांना शिकण्यास, तर्क करण्यास आणि कार्ये करण्यास सक्षम करते. MoUs: सामंजस्य करार (Memorandum of Understanding) - दोन किंवा अधिक पक्षांमधील एक औपचारिक करार जो सामान्य उद्दिष्ट्ये आणि वचनबद्धता स्पष्ट करतो. GI जाती: भौगोलिक संकेत (Geographical Indication) - उत्पादनाची उत्पत्ती आणि गुणवत्ता ओळखणारे प्रमाणपत्र, जे त्याच्या भौगोलिक स्थानाशी संबंधित आहे (उदा. कतरणी तांदूळ). APEDA: कृषी आणि प्रक्रिया केलेल्या अन्न उत्पादने निर्यात विकास प्राधिकरण - भारतात कृषी आणि प्रक्रिया केलेल्या अन्न उत्पादनांच्या निर्यातीस प्रोत्साहन देणारी सरकारी संस्था. Viksit Bharat: विकसित भारत - 2047 पर्यंत एक विकसित राष्ट्र बनण्याचे भारताचे ध्येय, ज्यामध्ये आर्थिक, तांत्रिक आणि सामाजिक प्रगतीवर लक्ष केंद्रित केले आहे. IREF: इंडियन राईस एक्सपोर्टर्स फेडरेशन - भारतात तांदूळ निर्यातदारांचे प्रतिनिधित्व करणारी एक संस्था. FAO: अन्न आणि कृषी संघटना (Food and Agriculture Organization of the United Nations) - अन्न सुरक्षा प्राप्त करण्यासाठी आणि भूक संपविण्यासाठी कार्य करणारी संयुक्त राष्ट्रांची एक संस्था. UN: संयुक्त राष्ट्रे - राष्ट्रांमध्ये शांतता, सुरक्षा आणि सहकार्याला प्रोत्साहन देणारी आंतरराष्ट्रीय संस्था. IRRI: आंतरराष्ट्रीय तांदूळ संशोधन संस्था - तांदूळ विज्ञान आणि उत्पादनात सुधारणा करण्यावर लक्ष केंद्रित करणारी एक जागतिक संशोधन संस्था. MOFPI: अन्न प्रक्रिया उद्योग मंत्रालय - भारतातील अन्न प्रक्रिया क्षेत्रासाठी जबाबदार असलेले एक सरकारी मंत्रालय.