ભારતની ટેક્સ સ્ટ્રક્ચર સ્ટાર્ટઅપ્સને નફા કરતાં નુકસાન તરફ કેવી રીતે દોરે છે તે નિતિન કામાતે સમજાવ્યું.

ઝેરોધાના સહ-સ્થાપક નિતિન કામાતે એક મહત્વપૂર્ણ દૃષ્ટિકોણ રજૂ કર્યો છે કે શા માટે ઘણા ભારતીય સ્ટાર્ટઅપ્સ, ખાસ કરીને વેન્ચર કેપિટલ દ્વારા સમર્થિત, નફાકારકતા હાંસલ કરવાને બદલે નુકસાનમાં કામગીરી કરવાનું પસંદ કરે છે. તેઓ આ વલણ માટે મોટાભાગે ભારતની કર નીતિઓને જવાબદાર ઠેરવે છે. કામાત કર દરોમાં નોંધપાત્ર તફાવત દર્શાવે છે: ડિવિડન્ડ દ્વારા વ્યવસાયમાંથી પૈસા ઉપાડવા પર લગભગ 52% નો સંયુક્ત કર દર લાગે છે (25% કોર્પોરેટ ટેક્સ વત્તા 35.5% વ્યક્તિગત આવકવેરો). તેનાથી વિપરીત, કેપિટલ ગેઇન્સ તરીકે શેર વેચીને થતા નફા પર, સેસ (cess) સહિત 14.95% નો ખૂબ નીચો દર લાગે છે. આ નોંધપાત્ર કર તફાવત વેન્ચર કેપિટલ રોકાણકારો માટે એક શક્તિશાળી પ્રોત્સાહન બનાવે છે. નફા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાને બદલે, તેઓ ઊંચા મૂલ્યાંકનને સમર્થન આપતી વાર્તા બનાવવા માટે વપરાશકર્તા સંપાદન (user acquisition) અને વૃદ્ધિ પર ભારે ખર્ચ કરવા માટે પોર્ટફોલિયો કંપનીઓને પ્રોત્સાહિત કરે છે. જ્યારે એક્ઝિટનો સમય આવે છે, ત્યારે રોકાણકારો નોંધપાત્ર રીતે ઓછો ટેક્સ ચૂકવીને આ વધેલા મૂલ્યાંકન પર તેમના શેર વેચી શકે છે. કામાત આ ઘટનાને "ટેક્સ આર્બિટ્રેજ" (tax arbitrage) નું એક સ્વરૂપ કહે છે. આ મોડેલ, સંભવિતપણે મૂલ્યાંકન વધારવા અને વધુ નાણાકીય રીતે શિસ્તબદ્ધ કંપનીઓ માટે સ્પર્ધા મુશ્કેલ બનાવવા ઉપરાંત, આ સ્ટાર્ટઅપ્સની સ્થિતિસ્થાપકતા (resilience) અંગે ચિંતાઓ ઉભી કરે છે. કામાત ચેતવણી આપે છે કે જો આ નફાકારક ન હોય તેવા વ્યવસાયો લાંબા સમય સુધી બજારના ઘટાડાનો સામનો કરે, તો તેમનું અસ્તિત્વ જોખમમાં મુકાઈ શકે છે. તેઓ એ પણ નોંધે છે કે નફાકારક વ્યવસાયો (3-5 ગણા આવક) કરતાં નફાકારક ન હોય તેવી વૃદ્ધિને ઘણીવાર વધુ ઊંચું મૂલ્ય (10-15 ગણા આવક) આપવામાં આવે છે, જે VCs માટે અસરકારક રીતે 3 ગણું ઊંચું એક્ઝિટ મૂલ્યાંકન બનાવે છે. આ સમાચાર ભારતીય શેરબજાર અને તેના વ્યવસાયિક ઇકોસિસ્ટમ પર નોંધપાત્ર અસર કરે છે. તે મહત્વપૂર્ણ સ્ટાર્ટઅપ અને "IPO" વિભાગોમાં રોકાણકારની વ્યૂહરચનાઓ અને કોર્પોરેટ વર્તણૂક પર પ્રકાશ પાડે છે. તે નફાકારક ન હોય તેવી ટેક કંપનીઓ પ્રત્યે રોકાણકારની ભાવનાને પ્રભાવિત કરી શકે છે અને કર નીતિ અંગે ચર્ચાઓને પ્રોત્સાહન આપી શકે છે. Impact Rating: 8/10