RBI ने IFSC માં નિકાસકારોના વિદેશી ચલણ ખાતાઓ માટેના નિયમો હળવા કર્યા

Headline: RBI એ નિકાસકારોના વિદેશી ચલણ ખાતાઓ માટે વિદેશી ચલણ નિયમોમાં સુધારો કર્યો

Summary: ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) એ "ફોરેન એક્સચેન્જ મેનેજમેન્ટ (ભારતમાં રહેતી વ્યક્તિ દ્વારા વિદેશી ચલણ ખાતાઓ) (સાતમો સુધારો) નિયમો, 2025" રજૂ કર્યા છે, જે 6 ઓક્ટોબર, 2025 થી અમલમાં આવશે. આ સુધારાનો ઉદ્દેશ્ય ભારતીય નિકાસકારો માટે વિદેશી ચલણ ખાતાનું સંચાલન સુવ્યવસ્થિત કરવાનો અને ભારતના ઇન્ટરનેશનલ ફાઇનાન્સિયલ સર્વિસિસ સેન્ટર્સ (IFSCs) ને મજબૂત કરવાનો છે.

Key Amendments:

* IFSC વ્યાખ્યા: "ઇન્ટરનેશનલ ફાઇનાન્સિયલ સર્વિસિસ સેન્ટર" (IFSC) માટે નવી વ્યાખ્યા ઉમેરવામાં આવી છે, જે IFSCA અધિનિયમ, 2019 સાથે સુસંગત છે. આ IFSCs ને FEMA માળખામાં ઔપચારિક રીતે સંકલિત કરે છે. * નિકાસકાર ખાતાઓ: નિયમન 5(CA) ને બદલવામાં આવ્યું છે. નિકાસકારો હવે "ભારતમાં" વિદેશી ચલણ ખાતાઓ ખોલી શકે છે, રાખી શકે છે અને જાળવી શકે છે. * વિસ્તૃત રીટેન્શન અવધિ: એક મુખ્ય ફેરફાર એ છે કે વિદેશી ચલણ ખાતાઓમાં નિકાસની આવક જાળવી રાખવાનો સમયગાળો વિસ્તૃત કરવામાં આવ્યો છે. IFSC માં સ્થિત બેંકો સાથે જાળવવામાં આવતા ખાતાઓ માટે, રસીદની તારીખથી "ત્રણ મહિના" સુધી રીટેન્શન અવધિ વધારવામાં આવી છે. અન્ય અધિકારક્ષેત્રમાંના ખાતાઓ માટે, અગાઉની મર્યાદા, એટલે કે આગામી મહિનાના અંત સુધી (એક મહિનો), યથાવત રહેશે. * IFSC ને "ભારત બહાર" તરીકે સ્પષ્ટતા: નિયમન 5 માં એક સ્પષ્ટતા ઉમેરવામાં આવી છે, જેમાં સ્પષ્ટપણે જણાવ્યું છે કે ' "ભારત બહાર/વિદેશમાં" ' ખોલવાની મંજૂરી ધરાવતા વિદેશી ચલણ ખાતાઓ IFSC માં પણ ખોલી શકાય છે. આ FEMA ના હેતુઓ માટે IFSCs, જે ભૌગોલિક રીતે ભારતમાં છે, તેમને "ભારત બહાર" ગણવામાં આવે છે કે કેમ તે અંગેની અસ્પષ્ટતાને દૂર કરે છે. * ડાયનેમિક ક્રોસ-રેફરન્સિંગ: નિયમો હવે નિકાસ નિયમોનો "સમય સમય પર સુધારેલ" તરીકે ઉલ્લેખ કરે છે, જે વારંવાર ટેકનિકલ અપડેટ્સની જરૂરિયાત ઘટાડે છે.

Impact: આ સુધારાથી ભારતીય નિકાસકારોને વધુ ઓપરેશનલ ફ્લેક્સિબિલિટી અને સુધારેલ રોકડ પ્રવાહ વ્યવસ્થાપન મળવાની અપેક્ષા છે. IFSC ખાતાઓ માટે રીટેન્શન અવધિ વધારીને, RBI નો ઉદ્દેશ્ય ઓફશોર સુવિધાઓને બદલે ઘરેલું IFSC બેંકિંગ સુવિધાઓના ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે. આનાથી ભારતીય વિદેશી ચલણ ઇકોસિસ્ટમને વધુ ઊંડું બનાવવામાં આવશે અને ગિફ્ટ સિટી જેવા IFSCs ની સ્પર્ધાત્મકતા વધારવામાં આવશે. આ ભારતના નિયમોને આંતરરાષ્ટ્રીય વેપાર પ્રથાઓ સાથે વધુ નજીકથી સુસંગત બનાવે છે. આ એક વ્યૂહાત્મક પગલું છે, જેનો ઉદ્દેશ્ય ભારતના ઓનશોર નાણાકીય કેન્દ્રોમાં વધુ વિદેશી ચલણ વ્યવસાય આકર્ષવાનો છે.

Impact Rating: 8/10

Difficult Terms:

* RBI (ભારતીય રિઝર્વ બેંક): ભારતની કેન્દ્રીય બેંક, જે નાણાકીય નીતિ અને બેંકિંગ પ્રણાલીના નિયમન માટે જવાબદાર છે. * FEMA (વિદેશી ચલણ વ્યવસ્થાપન અધિનિયમ): ભારત تبادلું બજારના વિકાસ અને જાળવણીની સુવિધાના ઉદ્દેશ્ય સાથે, વિદેશી ચલણ વ્યવસ્થાપન સંબંધિત કાયદાને એકીકૃત અને સંશોધિત કરતો કાયદો. * IFSC (ઇન્ટરનેશનલ ફાઇનાન્સિયલ સર્વિસિસ સેન્ટર): નાણાકીય અને વેપાર કામગીરી માટે એક વિશેષ આર્થિક ક્ષેત્ર. ગુજરાતમાં ગિફ્ટ સિટી ભારતનું પ્રથમ IFSC છે. * Principal Regulations (મુખ્ય નિયમો): સુધારવામાં આવી રહેલા મુખ્ય નિયમો અથવા કાયદાઓનો સમૂહ. આ સંદર્ભમાં, તે ફોરેન એક્સચેન્જ મેનેજમેન્ટ (ભારતમાં રહેતી વ્યક્તિ દ્વારા વિદેશી ચલણ ખાતાઓ) નિયમો, 2015 નો ઉલ્લેખ કરે છે. * Repatriated (દેશમાં પરત લાવેલ): વિદેશી ચલણ અથવા સંપત્તિઓને મૂળ દેશમાં પાછા લાવવું. * Forward commitments (ફોરવર્ડ કમિટમેન્ટ્સ): ભવિષ્યની તારીખે નિર્ધારિત ભાવે ચલણ અથવા અન્ય સંપત્તિ ખરીદવા અથવા વેચવાના કરારો.